Panoramagazetesi.com – Haber, Güncel, Ekonomi Gazetesi
Bitlis mutfağı et, balık ve bulgura dayanır. Yörenin birbirinden şifalı bitkileri geleneksel yemeklerin tamamlayıcı unsurlarındandır. Bitlis’in en bilinen yemeği büryan olmakla birlikte Bitlis içli köftesi de kente özgü sevilen yemeklerdendir. Van Gölü’nün ılımanlaştırıcı etkisi ve yüksek dağlarla çevrili olması Bitlis’in sulak vadilerini tarıma elverişli kılmakta, Hizan’da fındık, Adilcevaz’da ceviz yetiştirilmektedir. Hayvancılığın gelişmiş olduğu ilde organik peynir ve bal üretimi de yapılmaktadır.
Bitlis en eski bal üretim merkezlerindendir. Daha çok geven ve kekik ballarının üretildiği Bitlis’in özellikle karakovan balı yörede ve yurt genelinde kendine has özellikleriyle ünlüdür. En önemli özelliğiyse 2 bin 500 metre rakımda yetişen endemik bitkilerin özlerinden elde edilmesidir.
Büryan
Rivayete göre Osmanlı padişahlarından IV. Murat, Revan seferine çıkarken Bitlis’ten geçmiştir. Bitlis’e yakın bir yerde bir çoban ve sürüsüyle karşılaşır. Çobana kendisini tanıtarak yemek olarak ikram edecek bir şeyi olup olmadığını sorar. Çoban da et ve sütten başka bir şeyinin olmadığını, kabul ettikleri takdirde kendilerine et ikram edebileceğini söyler. Çoban, hemen bir teke keser, temizledikten sonra bolca tuzlar. Daha sonra toprağı eşeleyerek derince bir çukur açar. Topladığı dalları çukurun içine atarak yakmaya başlar. Dalların tamamı yanıp, ateş kor hâlini alınca çukurun içine içi su dolu büyükçe bir kap bırakır. Daha sonra tuzladığı bu hayvanı kuyunun içine sarkıtır. Hava almaması, etin suyun buharıyla pişmesi için üzerini kapatır. Piştikten sonra çıkararak Padişah’a ikram eder. Padişah bu yemeği çok beğendiğini, kebap gibi pişmiştir anlamına gelen “Büryan gibi pişmiştir.” sözleriyle ifade eder. O günden sonra bu yemek hep yapılmış ve adı büryan kalmıştır.
Çorti Aşı
Çorti, salamura lahana turşusudur ancak bu sirkeyle yapılmaz. Çorti aşını yapmak için büyük bir tencerenin içine kemikli ve yağlı etler konur. Bunun üzerine bol miktarda çorti ile döğme ilave edilerek bir miktarda su alınır ve pişirilmeye bırakılır. Etlerin pişmesine kadar devam eder çorti aşı yöremizde genellikle kışın sevilerek yenen bir yemektir. İçine bir miktar sarımsak veya biber katılması yemeğin lezzetini artırır.
Katıklı Dolma
Yöremizin özelliğini taşıyan yemeklerden biri de katıklı dolmadır. Katık yöremizde yoğurt anlamına gelmektedir. Yapılışı şu şekildedir;Fazla tatlı olmayan büyük bal kabakları soyulduktan sonra karpuz gibi değil de aksine olarak ortadan ikiye ayrılır. İçi temizlenir keskin bir çakı ile 2 veya 3 mm kalınlığında sarma çekilir. Çekilen bu sarma geniş bir sini veya buna benzer kapta tuzlanarak güneşte veya sobanın kenarında 1 saat ısıtılır. Böylece kabak sarma yapılabilecek duruma gelir diğer tarafta yeterli miktarda orta yağlı koyun eti makine da iki defa çekildikten sonra aynı miktarda ince bulgurla karıştırılır. Etle birlikte bir baş soğan, 2-3 adet yeşil biberle çekilir. Etle bulgura tuz biber,yabani reyhanda karıştırılarak iyice yoğrulur.REPORT THİS AD
Bu hamur küçük parçalara ayrıldıktan sonra üç katlı kabakla sarılıp avuç içinde sıkıldıktan sonra gelişi güzel bir tencereye atılır. Ağzına ters şekilde bir tabak ve üstüne ağır bir cisim konulur. Başka bir yerde kaynatılmış su dolmanın üzerine konulur. Dolma çabuk piştiğinde kaynarken tabak kaldırılarak kabağın pişip pişmediği kontrol edilir ve pişmişse hemen tencere ateşten indirilir. Suyu süzülür yarım saat bekledikten sonra üzerine sarımsak ile yoğurt,kırmızı biberle kızartılmış sade yağ döküldükten sonra servis yapılır.
İçli Köfte (Bitlis Köftesi)
Bitlis kadınlarının en çok zorlandıkları yemeklerden biridir. Hem yapımı zahmetli, hem de kadınların imtihanıdır. Bu yemeği layıkıyla yapan hanımlar, rağbet görürler. Yapamayanlar ise maharetli bir ev hanımı olarak görülmezler. Yapımı zahmetli ve zaman aldığından, genellikle komşuların birbirlerine yardım etmesi gerekir.
Ciğer Taplaması
Gılorik
Kurut Aşı
Turşu Aşı
Erik Aşı
Çılbır
