Geleneğin özgün örneği Safranbolu Şehri

Camileri, çarşısı, mahalleleri, sokakları, tarihi evleri ile geçmişin hikayelerini günümüze taşıyan özgün bir Anadolu kenti olan Safranbolu 1994 yılında kültürel niteliği ile UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir. Kent, Dünya Miras Listesi’nde Çukur, Kıranköy ve Bağlar olmak üzere üç bölüm halinde temsil edilmektedir.

Bilinen tarihi MÖ 3000 yıllarına kadar giden Safranbolu sırası ile Hititler, Frigler, Lidyalılar, Persler, Helenistik Krallıklar, Romalılar, Selçuklular, Çobanoğulları, Candaroğulları ve Osmanlılar’ın egemenlik kurdukları bir bölgede yer almaktadır.

Bugünkü yapısını 17. ve 18. yüzyıllarda kazanan benzerlerinin aksine korunabilen birkaç önemli yerinden biri olan Safranbolu, Türk şehir yapısına uygun olarak, zamana ve ihtiyaca bağlı gelişen, birbirine eklenerek büyüyen ve doğaya uyum sağlayıp onu koruyan niteliği ile dikkat çekmektedir.

Kent kültürünü en özgün biçimde açığa çıkaran yapılar “Safranbolu Evleri”dir. Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapı taşları ve geleneksel Türk konut mimarisinin en iyi temsilcilerinden olan Safranbolu Evleri’nden 2.000 adet bulunmaktadır. Evler, Türklerin yaşam gereklerini tüm yönleriyle karşılamak üzere gelenek ve göreneklerden ödün vermeden mekânsal zenginlikler öne çıkarılarak oluşturulmuş, doğaya ve komşuya saygı geleneği ile şekillenmiş mütevazı yapılardır.

Safranbolu evlerinde evin dış görünümünü tekdüzelikten kurtaran çıkmalar, kente farklı bir algı katmaktadır. “Muşabak” denen kafeslerin ve görülebildiği ahşap kanatlı pencereler, ahşap yerleşim tavanlar ve bezemeler, demir kapı tokmakları, çeşitli motiflerdeki anahtarlar, malakari cephe süslemeleri, taş işçiliği gibi küçük detaylar Safranbolu evlerinde asıl bütünü tamamlayan unsurlardır.

Kaynak: www.kulturportali.gov.tr