Panoramagazetesi.com – Haber, Güncel, Ekonomi Gazetesi
İnsanlık tarihinin en önemli miraslarından Şanlıurfa’nın Göbeklitepe Arkeolojik Alanı artık bir dünya mirası. Tarihin sıfır noktası olarak nitelendirilen antik kent Türkiye’nin Dünya Miras Listesi’ndeki 18’inci varlığı.
İnsanlık tarihinin en önemli miraslarından olan ve 12 bin yıllık geçmişiyle tarihin sıfır noktası olarak nitelendirilen Şanlıurfa’nın Göbeklitepe Arkeolojik Alanı Türkiye’nin 18’inci varlığı olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kaydedildi.
2018 yılında Bahreyn’in başkenti Manama’da gerçekleştirilen 42’nci Dünya Miras Komitesi toplantısında alınan kararla listeye dâhil edilen Göbeklitepe, tarih öncesi avcı ve toplayıcı grupların yaşamları ve inanç sistemleri hakkında bugüne kadar tüm bilinenleri değiştiren bir miras olarak dikkati çekiyor. Bereketli Hilal olarak adlandırılan coğrafyada yer alan, kireçtaşı bir plato üzerinde yapay olarak oluşturulmuş bir höyük olan ve Stonehenge’den yaklaşık 6 bin yıl daha önceye tarihlenen Göbeklitepe, bilinen en eski megalitik yapı örneklerini barındırıyor.
Törensel amaçlı kullanıldığı düşünülen, kireçtaşından yapılmış T şeklindeki yekpare dikilitaşların ön plana çıktığı yuvarlak, oval ve dörtgen yapılardan oluşan arkeolojik alan M.Ö. 9 bin 600 ile 8 bin 200 yılları arasında devamlı olarak kullanılmış bir merkez.
İnsanlık tarihine ışık tutan Göbeklitepe, bu kadar büyük ölçekli ve sanatsal yapıları yapan tarih öncesi avcı ve toplayıcı grupların karmaşık sosyal hiyerarşiye, ileri bir teknoloji ve iş bölümüne ve ayrıca kompleks bir inanç sistemine sahip olduğunu kanıtlıyor.
Göbeklitepe eserleri nerede sergilenmektedir?
Göbeklitepe’ye ait eserler, Türkiye’nin en büyük müze kompleksi unvanına sahip olan ve 2017 yılında en iyi müze ve ören yeri ödülüne layık görülen Şanlıurfa Arkeoloji ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi’nde sergilenmektedir.
Göbeklitepe buluntuları
Göbeklitepe’den çıkarılan aslan, boğa, tilki, turna, yılan ve insan formlu ve özel figürlerin olduğu steller ortalama 4-6 metre yükseklik ile 10-14 ton ağırlığındadır.
Bu dikilitaşlar, Göbeklitepe Ören yerinin yaklaşık 500 metre kuzeyinde bulunan taş ocağından T formu verilerek yekpare bir biçimde yontularak tapınak alanına getirilmiştir. Bu neolitik dönem insanı için büyük bir devrimdir.
Neolitik Dönem insanının Göbeklitepe’de gerçekleştirdiği mimari devrim; Neolitik İnsanla ilgili tüm bilinenlerin değişmesine neden olmuştur.
Kazıda ortaya çıkan mimari buluntu ve bu buluntuların üzerindeki betimlemeler zengin bir iç dünya, detaylı bir matematiksel bir hesap ve gelişmiş bir tekniğin sonucudur.
Göbeklitepe’den sonra Neolitik İnsanının bilinenin aksine daha gelişmiş bir el becerisi, mimari ve matematiksel bir zekaya sahip olduğu kanıtlanmıştır.
Kaynaklar:
www.kulturportali.gov.tr
Şanlıurfa Müze Müdürlüğü